بررسی روابط ایران و روسیه بعد از فروپاشی شوروی(2010-1991)

در میان قدرت های بزرگ روسیه بیشترین قدمت در روابط سیاسی با ایران را دارد. آنچه که در قرون گذشته مبنای این روابط را شکل می داد بیش از هر چیز به قرار گرفتن این کشور در شمال ایران،تجارت و بازرگانی و وجود اشتراکات قومی و فرهنگی برخی از جمهوری های مستقل این کشور با مردم ایران بازمی گشت. در دوران پهلوی دوم خرید تسلیحاتی و مشارکت در برخی پروژه های اقتصادی نیز به عوامل بالا اضافه گردید. در هر دو دوره فوق الذکر فضای رقابت و تهدید بستر روابط دو کشور را شکل می داد اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی بویژه از دهه 90 به بعد روابط دو کشور براساس همکاری و نه ترس و تهدید شکل گرفت. با توجه به چرخش در سیاست خارجی دوکشور از تهدید به همکاری سوال مهم و اساسی که این پژوهش قصد پرداختن به آن را دارد این است که کدام عامل بیشترین تاثیر را در این تغییر داشته است؟ و چرا امروز شاهد نارضایتی بخش هایی از جامعه نسبت به تداوم این روابط می باشیم؟ در پاسخ به سوال اصلی چهار فرضیه مطرح می گردد: فرضیه نخست به نقش رقابت و توافقات امریکا و روسیه، فرضیه دوم سوابق تاریخی و تجربیات دو کشور، فرضیه سوم نیاز متقابل به همکاری در آسیای میانه و قفقاز و فرضیه چهارم تاثیر عامل ژئوپلتیک در توسعه همکاری های دو کشور را بررسی می کند. یافته های پژوهش نشان می دهد که علی رغم تاثیر گذاری سه فرضیه دیگر فرضیه چهارم نقش تعیین کننده و اصلی در بهبود روابط ایران و مسکو بازی کرده است. برای انجام پژوهش از روش کتابخانه ای و تحلیل داده ها استفاده شده است.